Bestuurdersaansprakelijkheid jegens schuldeiser bij faillissement

Wanneer kan een schuldeiser het bestuur van een failliete rechtspersoon aansprakelijk stellen?

Er zijn meerder scenario’s denkbaar waarbij een schuldeiser bij een faillissement van zijn debiteur buiten  de curator om een bestuurder aansprakelijk kan stellen voor een onvoldaan gebleven vordering. De belangrijkste worden hieronder uiteengezet:

• Je hebt producten of diensten geleverd terwijl de later failliete afnemer daarvan wist of behoorde te weten dat hij de factuur daarvoor niet zou gaan betalen.
• Selectieve wanbetaling: andere schuldeisers zijn wel betaald, maar jouw vordering niet.
• Selectieve betaling: bevoordeling van bepaalde (bijvoorbeeld gelieerde) schuldeisers boven andere crediteuren.
• Het bestuur heeft bewerkstelligd dat de failliete vennootschap jouw vordering niet heeft voldaan. 

In al deze gevallen is het van belang een zogenaamde ‘peildatum’ vast te stellen en te bewijzen. De peildatum is het moment dat de directie van een later gefailleerde rechtspersoon wist of behoorde te weten dat een faillissement onvermijdelijk was. Als schuldeiser moet je wetenschap van benadeling aantonen, waarover hierna meer.

Algemene norm bij dreigend faillissement: schuldeisers gelijk behandelen

Alle hierboven genoemde vormen van aansprakelijkheid berusten op de norm dat een bestuur van een vennootschap of andere rechtspersoon haar schuldeisers gelijk moet behandelen bij een dreigend faillissement. Ook moet in alle gevallen de bestuurder een 'persoonlijk ernstig verwijtbaar handelen' kunnen worden aangerekend. De toetsnorm is of een redelijk denkend en handelend bestuurder onder dezelfde omstandigheden ook zo zou hebben gehandeld.

Aansprakelijkheid wegens het aangaan van verplichtingen in het zicht van een faillissement

In heel veel faillissementen doet de situatie zich voor dat de directie van een bedrijf in financiële moeilijkheden de vennootschap verplichtingen laat aangaan terwijl hij moet voorzien dat de vennootschap deze niet zal kunnen voldoen. Het gaat niet alleen om het moment van bijvoorbeeld bestellen van een product, maar ook het moment van afleveren van de bestelling en derhalve het aannemen van het product kan tot bestuurdersaansprakelijkheid leiden als dat gebeurt op een moment dat de bestuurder weet dat zijn vennootschap zal failleren.

Voorbeeld:

Denk bijvoorbeeld aan een staalbedrijf dat twee weken voorafgaand aan een faillissement van een aannemingsbedrijf een bestelling krijgt die zij daags voor faillissement op de bouwplaats aflevert, waar het staal diezelfde dag nog wordt verwerkt. Ofwel het bestelmoment kan te kwader trouw zijn, of het ontvangstmoment. In beide gevallen zou het staalbedrijf de directie kunnen aanspreken voor de onbetaald gebleven factuur voor die levering.

Aansprakelijkheid wegens selectieve wanbetaling

Zijn alle schuldeisers wel betaald en jij niet, dan bij jij als schuldeiser niet gelijk behandeld in het zicht van het faillissement. Je kunt dan de directie van de failliete vennootschap aansprakelijk stellen voor het onbetaald laten van je vordering. In de praktijk doet deze situatie zich wel eens voor:

• Bij (lang lopende) procedures waarin uiteindelijk een flinke vordering wordt toegewezen aan de schuldeiser, waarna het faillissement wordt aangevraagd. In de tussentijd zijn vele betalingen gedaan aan andere schuldeisers of gelieerde partijen, terwijl geen reservering is gemaakt voor de vordering waarover wordt geprocedeerd.
• Wanneer een principiële procedure wordt gevoerd en het de schuldeiser wordt misgunt om betaald te worden.
• In geval van betalingsonwil.

Bestuurdersaansprakelijkheid wegens selectieve betaling

Het komt voor dat een bestuurder probeert zijn groepsvennootschappen of haar bestuurder probeert te bevoordelen door deze met voorrang te voldoen. Het bedrag van die betaling had dan eigenlijk verdeeld moeten worden over alle schuldeisers wanneer deze gelijk waren behandeld. Als onbetaalde schuldeiser zou je dan als schade van de bestuurder kunnen vorderen dat hij het bedrag dat jij dan (naar rato) had moeten ontvangen, aan jou vergoed. In de praktijk wordt dit niet vaak gedaan omdat het slechts om relatief kleine schadevergoedingen gaat.

Aansprakelijkheid wegens het bewerkstelligen van niet-nakoming:

Er zijn situaties denkbaar waarbij het bestuur van een later gefailleerde vennootschap heeft bewerkstelligd dat jouw vordering niet kan worden voldaan.

• De directie, die borg staat jegens de bank voor het krediet van de vennootschap, besluit om de kredietruimte niet meer te benutten en terug te laten lopen tot “0” om zodoende niet te worden aangesproken op de borgstelling. Schuldeisers worden dus niet meer betaald en zodra het krediet tot nihil is teruggebracht, wordt faillissement aangevraagd.
• In het zicht van een faillissement en met het oog op een doorstart wordt door de directie gekozen om het personeel op project A in te zetten op project B omdat men project B wil meenemen in een doorstart en project A niet. Project A wordt daardoor niet afgemaakt ten gunste van project B.
• De directie laat haar vennootschap bewust wanprestatie leveren. Denk bijvoorbeeld aan het verkopen van een onroerende zaak aan koper A terwijl je hem ook aan koper B verkocht hebt. Of het verkopen zonder voorbehoud van iets dat nog niet jouw eigendom is en ook niet wordt.
• Een vennootschap procedeert over het bestaan van een vordering die uiteindelijk door een rechter wordt vastgesteld. Na het vonnis zijn andere schuldeisers voldaan en is met deze vordering geen rekening gehouden en deze blijft onvoldaan. Er was ook geen voorziening getroffen voor deze vordering. Faillissement of ontbinding van de vennootschap volgt.

Vele andere situaties zijn denkbaar, zowel binnen en buiten faillissement of ook bij ontbinding van een rechtspersoon. Mocht je je als schuldeiser herkennen in zo’n situatie, neem gerust op met een advocaat van ons voor juridisch advies over bestuurdersaansprakelijkheid.

Overige vormen van onbehoorlijk bestuur

Er zijn nog vele andere vormen van bestuurdersaansprakelijkheid denkbaar waarbij je als schuldeiser een bestuurder van een failliete vennootschap aansprakelijk kunt stellen voor jouw onbetaalde schuld wegens faillissement van jouw debiteur. Mocht je twijfelen of jij een bestuurder aansprakelijk kunt stellen, neem dan contact op voor een vrijblijvend gesprek met een gespecialiseerde advocaat van ons.

Toegevoegde waarde van onze advocaat

Los van het feit dat u bij ons te maken heeft met een deskundige advocaat bestuurdersaansprakelijkheid, treedt deze ook regelmatig op als curator in faillissementen. Deze spreekt dus niet alleen de curatorentaal en weet hoe curatoren werken en denken, hij of zij kent de curatoren ook! Dat maakt dat informatie vaak makkelijker kan worden verkregen of worden geïnterpreteerd en de juiste paden worden bewandeld om aan informatie te komen. Mocht u twijfelen of u kans maakt, dan is een gesprek van een uurtje vaak al een nuttige investering.

Waarom werken met ons?